Niepłodność immunologiczna to rodzaj niepłodności u którego podstaw leżą zaburzenia funkcjonowania układu odpornościowego kobiety lub mężczyzny. Dotyczy to zarówno procesu produkcji przeciwciał czy autoprzeciwciał, jak również szeroko pojętych zaburzeń regulacji immunologicznej. W przypadku tych ostatnich niezwykle ważną rolę odgrywają komórki NK matki obecne w doczesnej. Komórki NK są zdolne do zabijania komórek rozpoznanych jako obce. Rozpoznawanie komórek jako swoje lub obce oparte jest o interakcję receptorów KIR (Killer-cell immunoglobulin-like receptors), znajdujących się na komórkach NK z cząsteczkami HLA znajdującymi się na wszystkich komórkach jądrzastych organizmu („kod paskowy” organizmu). To czy komórki NK obecne w doczesnej rozpoznają komórki trofoblastu jako „swoje” w dużej mierze zależy od ekspresji antygenów HLA-C na ich powierzchni oraz od typu receptorów KIR na powierzchni komórek NK. Rodzina receptorów KIR jest liczna i wykazuje duży polimorfizm (różnorodność) co sprawia, że ocenianie ich na powierzchni komórek NK jest diagnostycznie bardzo trudne. Z tego powodu ocenia się nie receptory na powierzchni komórki, ale geny które je kodują z wykorzystaniem tzn. technik genetycznych. Receptory KIR ze względu na swoją funkcję i strukturę białkową dzielone są na dwa typy: hamujące i aktywujące. Receptory hamujące rozpoznające „swoje” antygeny HLA (głownie HLA-C oraz HLA nieklasyczne) hamują aktywność cytotoksyczną (zabijanie), co leży u podstaw immunotolerancji. Jeśli rozpoznają „obce” antygeny HLA dochodzi do odpowiedzi cytotoksycznej. W tym przypadku jako „obce” rozpoznane mogą być również komórki zarodka mające ekspresję ojcowskich HLA-C. Jeżeli na komórkach NK matki występuje przewaga receptorów hamujących to taki genotyp określamy jako AA. Drugi typ KIR stanowią receptory aktywujące, które aktywują komórki NK do wydzielania cytokin i czynników wzrostowych niezbędnych dla rozwoju łożyska. Aktywacja komórek NK w doczesnej, a nie ich hamowanie jest niezbędne dla prawidłowego przebiegu ciąży. Przewaga receptorów aktywujących na komórkach matki jest występuje w przypadku genotypu Bx (dawniej określanego jako BB lub AB).

Powiązanie genotypu KIR komórek NK matki i ekspresji antygenów HLA-C na powierzchni trofoblastu z powodzeniem ciąży opisano w przypadku stanu przedrzucawkowego oraz poronień nawykowych. W tych przypadkach znajomość genotypu KIR matki wraz ze znajomością genotypu HLA-C (grupa C1, C2) ojca może wspomóc proces diagnostyczny. Ocena HLA-C ojca ma na celu określenie jakie „obce” HLA-C (różne od HLA-C matki) mogą być obecne na powierzchni trofoblastu. Ponadto w literaturze można znaleźć doniesienia dotyczące roli ekspresji poszczególnych receptorów/genów KIR (np. 2DL4 vs 2DL4del), co również może wspomóc diagnostykę.

Poronienia nawykowe –ich najczęstszą przyczyną są czynniki immunologiczne (zarówno auto- jak i allogeniczne). Mechanizmy allogeniczne będące przyczyną poronień nawykowych to m.in. zaburzenia immunoregulacji w obrębie doczesnej. Jeżeli w obrębie doczesnej pojawią się matczyne komórki NK o potencjale cytotoksycznym (genotyp AA, hamujący) rozpoznające antygeny HLA-C pochodzące od ojca na komórkach płodu to dochodzi do ich zniszczenia. Zaburzona zostaje równowaga pomiędzy mechanizmami aktywacji i regulacji, co jest kluczowe dla prawidłowego rozwoju ciąży.

Stan przedrzucawkowy –wykazano, że to powikłanie ciąży występuje częściej u kobiet z genotypem KIR AA. Genotyp taki o przewadze genów kodujących więcej receptorów hamujących powoduje hamowanie aktywności komórek NK (uterine NK), co nie sprzyja prawidłowemu przebiegowi ciąży. W przypadku matki o genotypie AA i odziedziczonych po ojcu antygenach HLA-C2 na komórkach płodu ryzyko stanu przedrzucawkowego wzrasta. [Dekker G, Robillard PY, Roberts C „The etiology of preeclampsia:the role of the father” J Reprod Immunol 2011, 89, 126-132.