NIEPŁODNOŚĆ IMMUNOLOGICZNA
Niepłodność immunologiczna to rodzaj niepłodności u którego podstaw leżą zaburzenia funkcjonowania układu odpornościowego kobiety lub mężczyzny. Dotyczy to zarówno procesu produkcji przeciwciał czy autoprzeciwciał, jak również szeroko pojętych zaburzeń regulacji immunologicznej. W przypadku tych ostatnich niezwykle ważną rolę odgrywają komórki NK matki obecne w doczesnej. Komórki NK są zdolne do zabijania komórek rozpoznanych jako obce. Rozpoznawanie komórek jako swoje lub obce oparte jest o interakcję receptorów KIR (Killer-cell immunoglobulin-like receptors), znajdujących się na komórkach NK z cząsteczkami HLA znajdującymi się na wszystkich komórkach jądrzastych organizmu („kod paskowy” organizmu). To czy komórki NK obecne w doczesnej rozpoznają komórki trofoblastu jako „swoje” w dużej mierze zależy od ekspresji antygenów HLA-C na ich powierzchni oraz od typu receptorów KIR na powierzchni komórek NK.
Rodzina receptorów KIR jest liczna i wykazuje duży polimorfizm (różnorodność) co sprawia, że ocenianie ich na powierzchni komórek NK jest diagnostycznie bardzo trudne. Z tego powodu ocenia się nie receptory na powierzchni komórki, ale geny które je kodują z wykorzystaniem tzn. technik genetycznych. Receptory KIR ze względu na swoją funkcję i strukturę białkową dzielone są na dwa typy: hamujące i aktywujące. Receptory hamujące rozpoznające „swoje” antygeny HLA (głownie HLA-C oraz HLA nieklasyczne) hamują aktywność cytotoksyczną (zabijanie), co leży u podstaw immunotolerancji. Jeśli rozpoznają „obce” antygeny HLA dochodzi do odpowiedzi cytotoksycznej. W tym przypadku jako „obce” rozpoznane mogą być również komórki zarodka mające ekspresję ojcowskich HLA-C. Jeżeli na komórkach NK matki występuje przewaga receptorów hamujących to taki genotyp określamy jako AA. Drugi typ KIR stanowią receptory aktywujące, które aktywują komórki NK do wydzielania cytokin i czynników wzrostowych niezbędnych dla rozwoju łożyska. Aktywacja komórek NK w doczesnej, a nie ich hamowanie jest niezbędne dla prawidłowego przebiegu ciąży. Przewaga receptorów aktywujących na komórkach matki jest występuje w przypadku genotypu Bx (dawniej określanego jako BB lub AB). 
Powiązanie genotypu KIR komórek NK matki i ekspresji antygenów HLA-C na powierzchni trofoblastu z powodzeniem ciąży opisano w przypadku stanu przedrzucawkowego oraz poronień nawykowych. W tych przypadkach znajomość genotypu KIR matki wraz ze znajomością genotypu HLA-C (grupa C1, C2) ojca może wspomóc proces diagnostyczny. Ocena HLA-C ojca ma na celu określenie jakie „obce” HLA-C (różne od HLA-C matki) mogą być obecne na powierzchni trofoblastu. Ponadto w literaturze można znaleźć doniesienia dotyczące roli ekspresji poszczególnych receptorów/genów KIR (np. 2DL4 vs 2DL4del), co również może wspomóc diagnostykę.
CHOROBY AUTOIMMUNOLOGICZNE
CHOROBY REUMATYCZNE
Choroby reumatyczne to grupa chorób o podłożu autoimmunologicznym czyli takim gdzie układ odpornościowy sam atakuje własne tkanki. Zaburzenia funkcji układu immunologicznego stanowią podłoże coraz większej liczby chorób. Prowadzi to do przewlekłych stanów zapalnych a nawet uszkodzeń tkanki łącznej, stawów i mięśni. Choroby reumatyczne zwykle przebiegają z dużą bolesnością spowodowaną przykurczami stawów i mięśni. Te z kolei są przyczyną niepełnosprawności lub znacznych ograniczeń ruchliwości oraz poważnych powikłań wielonarządowych. Reumatyzm może mieć charakter zapalny, zwyrodnieniowy, może też obejmować tkanki miękkie (tzw. pozastawowy). W obrębie tkanek miękkich mogą wystąpić tzw. fibromialgie – uogólnione zmęczenie i bóle mięśniowo-kostne, zapalenie ścięgien z dolegliwościami podczas ruchu, obrzękami i zmianami w krążkach między kręgami. Niebezpiecznymi powikłaniami schorzeń reumatycznych są zmiany zwyrodnieniowe w obrębie kończyn, palców rąk, stóp, cieśni nadgarstkowych, stawów, barku. Zmiany te skutkują ogromną bolesnością i w wielu przypadkach uniemożliwiają pacjentom samodzielne przemieszczanie się. Choroby reumatyczne coraz częściej dotyczą osób w różnym wieku. Szczególnie niebezpieczne dla zdrowia są choroby zapalne stawów (m.in. reumatoidalne zapalenie stawów i spondyloartropatie)
Najczęstsze układowe choroby tkanki łącznej - reumatoidalne zapalenie stawów – ból i obrzęk zwykle małych stawów rąk i stóp, rzadziej dużych stawów, np. barkowego, łokciowego. Charakterystyczna jest poranna sztywność stawów, trwająca dłuższy czas.
- młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (MIZS) – dotyczy młodzieży przed 16. rokiem życia. Pierwszym objawem jest zapalenia jednego stawu (przeważnie kolanowego), powodując jego ból, obrzęk i ograniczoną ruchomości
- toczeń rumieniowaty układowy – charakterystyczny objawem choroby jest rumień na twarzy w kształcie motyla w okolicach policzków i nosa. Chorobie towarzyszą bóle i obrzęki stawów i bóle mięśni.
- twardzina – powoduje stwardnienie skóry na ciele stopniowo zajmując coraz większe jej obszary.
- martwicze zapalenie naczyń – to zapalenie ściany naczyń krwionośnych, które prowadzi do upośledzenia przepływu krwi i niedokrwienia tkanek i narządów.
- zespół Sjögrena – schorzenie charakteryzuje suchość, uczucie pieczenia i drapania oczu, uporczywa suchość w ustach, problemy z żuciem i połykaniem jedzenia
- zapalenie wielomięśniowe i skórno-mięśniowe – w przypadku zapalenia wielomięśniowego pojawia się osłabienie mięśni (zwłaszcza okolic stawów barkowych, biodrowych, karku i grzbietu), co przejawia się m.in. trudnościami w chodzeniu po schodach, z wstawaniem z krzesła, podnoszeniem cięższych przedmiotów. W przypadku zapalenia skórno-mięśniowego dodatkowo pojawiają się zmiany skórne – głównie rumień
- zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa – występuje uciążliwy ból w okolicy krzyżowo-biodrowej, który promieniuje do pośladków, tylnej powierzchni ud i kolan. Najczęściej występuje w nocy, nad ranem i ustępuje przy wysiłku fizycznym, np. gimnastyce
- łuszczycowe zapalenie stawów – bolesność stawów, zaczerwienie i obrzęk stawów (spowodowane nagromadzeniem płynów) zesztywnienie stawów, łuszczyca skóry i paznokci
- reaktywne zapalenie stawów (Zespół Reitera) – zapalenie stawów obejmujące jeden lub asymetryczne zapalenie kilkustawowe (przeważnie stawów kolanowych i skokowych lub nadgarstkowych i międzypaliczkowych rąk). Schorzenie objawia się bólem zajętego stawu. Ponadto obserwuje się zapalenie przyczepów ścięgnistych (m.in. bóle pięt) i zapalenie kręgosłupa – pojawiają się bóle w dole pleców (ból krzyża), sztywność kręgosłupa, bóle pośladków
MARKERY ODCZYNÓW ZAPALNYCH
Badania laboratoryjne zalecane w przypadku podejrzenia chorób reumatycznych:
Morfologia — analiza komórek krwi (krwinki białe, czerwone, płytki krwi) pozwalająca na ocenę ogólnego stanu zdrowia. Wyniki mogą wskazywać na infekcję, stan zapalny lub powszechną u pacjentów z reumatyzmem niedokrwistość. OB — podstawowe badanie oceniające ogólny stan zdrowia i umożliwiające wykrycie stanów zapalnych związanych z różnymi chorobami. OB podwyższone, stanowi przesłankę wskazującą m.in. na chorobę autoimmunologiczną i reumatyczną. Wysoki wynik – osiągający wartość trzycyfrową – pojawia się u osób chorujących na zesztywniające zapalenie kręgosłupa lub reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) Odczyn Waalera-Rosego – jego obecność może świadczyć o reumatoidalnym zapaleniu stawów, innych chorobach tkanki łącznej, rzadziej ale też o nowotworach. RF — czynnik reumatoidalny, podstawowe badanie w rozpoznawaniu chorób reumatycznych w tym reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS). Podwyższone stężenie RF może wskazywać na RZS, zespół Sjogrena, twardzinę układową czy toczeń rumieniowaty. ACCP – Badanie poziomu przeciwciał anty-CCP wykonane równolegle z oznaczeniem RF pozwala na dokonanie rozróżnienia między RZS a innymi rodzajami zapaleń stawów. Dzięki badaniu anty-CCP można wykryć reumatoidalne zapalenie stawów na wczesnym etapie choroby – jeszcze przed wystąpieniem objawów. Kwas moczowy — badanie związane z zaburzeniami metabolicznymi, chorobami nerek oraz dolegliwościami stawowymi. Podwyższone stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi może sugerować dnę moczanową, która bywa przyczyną dolegliwości bólowych w obrębie stawów. Proteinogram — szczegółowe badanie najważniejszych grup białek w organizmie, podwyższony poziom gamma globulin często występuje w niektórych chorobach reumatycznych. CRP ilościowo — bardzo czuły wskaźnik toczącego się stanu zapalnego, podwyższony poziom CRP występuje w przebiegu wielu infekcji bakteryjnych, wirusowych oraz prawie zawsze w chorobach reumatycznych CRP często mierzy się równolegle z odczynem OB, ponieważ oba wskaźniki świadczą o stanie zapalnym, jednak białko CRP reaguje na wszelkie zmiany o wiele szybciej. ASO — antystreptolizyna – badanie, które wykonuje się w przypadku dolegliwości kostno-stawowych, aby wykluczyć gorączkę reumatyczną związaną z wcześniejszymi infekcjami bakteryjnymi. Nierozpoznana i nieleczona gorączka reumatyczna może w następstwie powodować zmiany w zastawkach serca. Na podstawie badania stężenia antystreptolizyny można stwierdzić zakażenie paciorkowcem. Niektóre drobnoustroje z tej grupy mogą powodować rozwój zmian reumatycznych. Borelioza IgG, borelioza IgM — badanie w kierunku choroby przenoszonej przez kleszcze (boreliozy), której objawami mogą być bóle stawów i kości. ANA – przeciwciała mające kluczowe znaczenie w prognozowaniu, diagnostyce i monitorowaniu aktywności chorób autoimmunologicznych. Ferrytyna – uważana za cząsteczkę magazynującą żelazo, na podstawie najnowszych badań zaobserwowano, że jej ilość znacznie wzrasta w przebiegu stanów, w których dochodzi do wysokiej produkcji cytokin oraz do stanu zapalnego. HLA-B27 – ludzki antygen leukocytarny – jego obecność jest związana z ryzykiem kilku chorób autoimmunizacyjnych. Najczęstszą z tych chorób jest zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK). Około 90% pacjentów z ZZSK posiada HLA-B27. Do innych chorób mających związek z obecnością antygenu B27 zaliczamy młodzieńcze reumatoidalne zapalenie stawów (80% pacjentów) i zespół Reitera (reaktywne zapaleniestawów, 50-80% pacjentów) oraz ostre zapalenie przedniej części błony naczyniowej oka. 
