W związku z licznymi podróżami ludzi w różne części naszego globu, zmiany żywieniowe, obyczajowe, coraz częściej odnotowuje się tzw. choroby zawlekane. Nastręczają one wielu trudności w rozpoznawaniu chorób organicznych, które są w pierwszej kolejności diagnozowane przez lekarzy. Szkodliwość pasożytów wynika z ich bezpośredniego oddziaływania na organizm człowieka.  Prowadzą one własny metabolizm, korzystają z rezerw żywieniowych żywiciela, wydzielają szereg substancji toksycznych, oddziaływają mechanicznie uszkadzając tkanki, powodując niedrożności czy nacieki w narządach.

Choroba pasożytnicza może skończyć się samowyleczeniem, współistnieniem na zasadzie komensalizmu i trwać latami, przejść w postać przewlekłą oraz dawać dokuczliwe dolegliwości wskutek zakłócenia równowagi w homeostazie żywiciela. Długotrwale przebiegające infestacje pasożytnicze mogą wywołać u gospodarza tzw. stan homeostazy immunologicznej. Większość chorób pasożytniczych nie ma charakterystycznych objawów. To istotnie utrudnia rozpoznanie. Diagnostyka opiera się na badaniach krwi, kału, wydzielin i wydalin z jam ciała oraz na wywiadzie epidemiologicznym. Do badań parazytologicznych kału, należy pobrać materiał przed rozpoczęciem leczenia lub po 1-3 tygodniach od zakończenia. Kał oddajemy na do czystego, suchego naczynia, a następnie patyczkiem pobieramy z 2-3 miejsc niewielkie próbki do pojemnika przeznaczonego do laboratorium. Masa kałowa nie powinna przekraczać objętością wielkości fasoli, a już z pewnością nie może przekraczać połowy pojemnika. Jest to materiał biologiczny, w którym zachodzą procesy fermentacyjne powodujące samoistne zwiększenie objętości próbki.

Najczęstsze objawy parazytoz to:

• biegunki (w pełzakowicach;  hymenolepidoza=Hymenolepis nana;  włośnicy=Trichinella spiralis; glistnicy=Ascaris lumbr; włosogłówczycy=Trichuris trichiura; tasiemczycach; kryptosporidiozie=Cryptosporidium)

• tłuszczowe stolce (lamblioza) w lambliozie naprzemiennie mogą występować też biegunki i zaparcia

• bóle brzucha (ankylostomoza=Ancylostoma duodenale; przywry=Schistosoma mansoni; =Enthamoeba histolytica; kryptosporydioza=Cryptosporidium z nudnościami i wymiotami)

• bóle nad spojeniem łonowym, częstomocz, krwiomocz  (przywra krwi=Schistosoma haematobium)

• owrzodzenia żołądka (stadia larwalne Gnathosoma i Anisakis)

• owrzodzenia jelita grubego ( przywra=Enthamoeba histolytica; szparkoszyca=Balantodium coli – źródłem pierwotniaka są świeże lub wysuszone odchody drobnych gryzoni, zwierząt gospodarskich (świnie, bydło) oraz domowych (psy, koty)

• zapalenie dwunastnicy i jelita czczego – węgorek jelitowy=Strongyloides stercoralis, objawy mogą sugerować chorobę wrzodową dwunastnicy

• zapalenie wyrostka robaczkowego -pasożyty wędrujące w cyklach rozwojowych mogą zaczopować światło wyrostka (glista=Ascaris lumbr.; włosogłówka=Trichiuris trichiura; owsik=Enterobius vermicularis)

• astma oskrzelowa – może być wywołana przez metabolity nicieni – glista ludzka=Ascaris lumricoides; tasiemiec psi=Toxocara canis)